Η ΧΑΡΜΟΛΥΠΗ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ

Ἄρθρο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου πού δημοσιεύτηκε στήν ἐφημερίδα Δημοκρατία, τήν Μεγάλη Παρασκευή, 6 Απριλίου 2018

Η ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ

                 Πατἀπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης

 

Τόν δωδέκατο αἰώνα, ἐμφανίζεται σέ εἰκόνες πού ἔβγαιναν σέ προσκύνηση τήν Μεγάλη Παρασκευή, ἐξέχουσα τοῦ Πάθους παράσταση, μέ πυκνά στήν εἰκαστική ἔκφρασή της νοήματα.

 

 

Εἰκονίζεται ὁ Χριστός, ἡ Ἄκρα Ταπείνωσις, νεκρός μπροστά στόν σταυρό, ὄρθιος μπροστά στήν σαρκοφάγο.

  Εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ βασιλεύς τῆς Δόξης, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος, πού συναντᾶμε καί ἀργότερα στήν τοιχογραφία τῆς Ἀποκαθήλωσης.

 Στίς τοιχογραφίες ναῶν, ἡ παράσταση διακόσμησε ἐπίσης τήν κόγχη τῆς Πρόθεσης, ἰδίως στήν μεσοβυζαντινή ἐποχή.

     

Ἡ χαρμολύπη τῶν Ἐγκωμίων.

 Βράδυ Μεγάλης Παρασκευῆς στό Ἅγιον Ὄρος.

 Οἱ μοναχοί καί οἱ προσκυνητές περνοῦν κάτω ἀπό τόν ἱερό χρυσοκέντητο ἐπιτάφιο καί εἶναι σάν νά μπαίνουν κι αὐτοί στόν τάφο μαζί μέ τόν Χριστό. Καί ὅποιος μπαίνει μαζί μέ τόν Χριστό στόν τάφο, ἀνασταίνεται μαζί του! Ὁ Χριστός πού εἶναι ζωή, κατεβαίνει στόν Ἄδη γιά νά τόν ζωοποιήσει, νά τόν κάνει κι αὐτόν ζωή.

Η ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΣ.
 ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ 18ου ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ
(ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ)

«Σήμερον κρεμᾶται…»

                                                                         Γέροντος Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

                             «Σήμερον κρεμᾶται…»

 Η ΣΤΑΥΡΩΣΙΣ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ 18 ου ΑΙΩΝΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΧΙΛΑΝΔΑΡΙΟΥ

Μεγάλη Παρασκευή, μέ τήν φύση νά συστενάζει μέ τόν παθόντα Ἰησοῦ.

«Ἀφῆστε τά βάρη καί τόν πόνο σας στά πόδια τοῦ Ἐσταυρωμένου πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, γιά νά ἀναπαυθεῖτε», ἔλεγε ὁ  ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης.

   Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεῖ πραγματικά τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ δέ θά δυσκολευθεῖ μετά πολύ νά διακρίνει τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως.

Γιατί ὅποιος νιώσει τήν ἀγάπη πού σταυρώνεται ξέρει ὅτι γι᾿ αὐτή τήν ἀγάπη δέν ὑπάρχει θάνατος.

   Ὁ Χριστός, ὁ ἐνσαρκωμένος Θεός, μᾶς συνδέει πάλι μέ τήν πηγή τῆς ζωῆς, μέ τήν ἀγάπη πού σταυρώνεται. Ἔτσι καί ὅποιος θέλει νά τόν ἀκολουθήσει, νά διαβεῖ τόν δρόμο πού θά τόν φέρει σ᾿ Ἐκεῖνον, πρέπει νά ἀρνηθεῖ τόν ἑαυτό του καί νά πάρει τόν σταυρό στόν ὁποῖο θά σταυρώσει τόν ἐγωκεντρισμό του.

ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ. ΕΡΓΟ ΖΑΧΑΡΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ 1954. Ι. ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ

 Μεγάλη Παρασκευή, μέ τήν φύση νά συστενάζει μέ τόν παθόντα Ἰησοῦ.

«Ἀφῆστε τά βάρη καί τόν πόνο σας στά πόδια τοῦ Ἐσταυρωμένου πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, γιά νά ἀναπαυθεῖτε», ἔλεγε ὁ ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης.

Ο ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΣ. ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Διαβάζουμε  στό Ἁγιορειτικόν Τυπικόν:

Μεγάλη Παρασκευή. Μεσονυκτικόν - Ὄρθρος.

Σημαίνει ἐπίσημος κόπανος, «σιδεράκι» καί δωδεκάκις ὁ μέγας κώδων (πενθίμως). Ὁ ἐφημέριος θυμιᾷ εἰς τό «Ἐπακούσαι σου» ὡς εἴθισται. Πληρωθέντος τοῦ Ἑξαψάλμου ὁ ἐκκλησιαστικός ἀνάπτει τά λαδοκέρια καί τάς λαμπάδας καί θέτει τό δισκέλιον μετά δύο εἰσοδικῶν ἔμπροσθεν τῆς ὡραίας πύλης.

Τά «Ἀλληλούϊα» καί «Ὅτε οἱ ἔνδοξοι» ἀργῶς (τά δύο πρῶτα) ὡς ἐν ταῖς προλαβούσαις ἡμέραις... Τό Α΄ Εὐαγγέλιον λέγει ὁ ἡγούμενος, τά δέ λοιπά οἱ ἱερεῖς τῆς μονῆς κατά τάξιν. Φέρουσι δέ μανδύαν καί ἐπιτραχήλιον... Τά τρία πρῶτα Ἀντίφωνα λέγονται μουσικά ἐκ τῶν ψαλτῶν. Τά λοιπά ὑπό διαφόρων πατέρων ὁρισθέντων ὑπό τοῦ τυπικάρη...

ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΕΩΣ ΣΕ ΔΕΡΜΑΤΟΔΕΤΟ ΠΑΛΑΙΤΥΠΟ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΣΚΗΤΗΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΙΩΝ

Μετά τό Ε΄ Εὐαγγέλιον ὁ ἐκκλησιαστικός ἀποσύρει τήν εἰκόνα τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου ἐκ τοῦ προσκυνηταρίου καί τό δισκέλιον ἐκ τῆς ὡραίας πύλης. Τά δέ ἀνημμένα εἰσοδικά φέρει ὥς τήν βόρειον πύλην.

Ὁ διαβαστής μετά τοῦ δεξιοῦ ψάλτου εἰσέρχονται εἰς τό Βῆμα καί γίνεται ἡ ἔξοδος τῆς εἰκόνος τῆς Σταυρώσεως. Προπορεύεται ὁ διαβαστής κανοναρχῶν τό «Σήμερον κρεμᾶται», ἀκολουθεῖ ὁ ψάλτης μέ τούς βοηθούς του ψάλλων (ἤ κατ᾿ ἄλλους, ἐκ τῆς οἰκείας αὐτοῦ θέσεως, τοῦ δεξιοῦ δηλονότι χοροῦ), εἶτα δύο ἐκκλησιαστικοί μετά εἰσοδικῶν, εἷς διάκονος μέ σαντάνιον καί θυμιατόν καί ὁ ἐφημέριος ἱερεύς μέ τήν εἰκόνα. Ἅπαντες δέ καταβαίνουσιν ἐκ τῶν στασιδίων των καί ἵστανται ἀσκεπεῖς.

Ὁ ἱερεύς τοποθετεῖ τήν εἰκόνα εἰς τό προσκυνητάριον, τήν θυμιᾷ, προσκυνεῖ καί εἰσέρχεται εἰς τό Βῆμα. Εἶτα χαιρετᾷ ὁ ἡγούμενος καί οἱ πατέρες κατά τάξιν, μετανίζοντες ἕως γῆς...».