Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα .Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα .Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 27 Μαρτίου 2016

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

                                Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου 
       
                                             Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς

ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς  γεννήθηκε τὸ 1296 στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἦλθε στὸ Ἅγιον Ὄρος σὲ ἡλικία εἴκοσι ἐτῶν, ὅπου ὑποτάχτηκε ἀρχικὰ στὸν ἡσυχαστὴ Νικόδημο, σὲ κελλὶ στὰ ὅρια τῆς μονῆς Βατοπαιδίου. Ἐκεῖ ἔζησε ἐν “νηστείᾳ καὶ ἀγρυπνίᾳ καὶ νήψει καὶ ἀδιαλείπτῳ προσευχῇ” ἐπὶ τρία χρόνια (1319-22). 
Μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ γέροντά του καὶ τοῦ ἀδελφοῦ του Μακαρίου, εἰσῆλθε μαζὶ μὲ τὸν ἄλλο ἀδελφό του Θεοδόσιο στὴν Μεγίστη Λαύρα τοῦ ὁσίου Ἀθανασίου (περὶ τὸ 1319), ὅπου παρέμεινε ἐπὶ τρία ἔτη. Κατόπιν ἀποσύρθηκε σὲ ἐρημητήριο τῆς τότε Σκήτης Γλωσσίας (στὴν περιοχὴ τῆς σημερινῆς Προβάτας), ὅπου παρέμεινε κοντὰ στὸν διδάσκαλο τῆς "ἡσυχίας" "Γρηγορίῳ τῷ πάνυ", τὸν Δριμύ.

Τὸ 1325, λόγω τῶν τουρκικῶν ἐπιδρομῶν καταφεύγει μαζὶ μὲ ἄλλους ἡσυχαστές -ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους ἦταν ὁ Γρηγόριος Σιναΐτης μὲ τοὺς μαθητές του, Ἰσίδωρο καὶ Κάλλιστο, μετέπειτα Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως- στὴ Θεσσαλονίκη. Ἀπὸ τὸ 1326 καὶ γιὰ πέντε ἔτη, ἀσκήθηκε σὲ ἐρημητήριο τῆς Σκήτης Βερροίας κοντὰ στὸν Ἀλιάκμονα. Τὸ 1331, λόγω τῆς εἰσβολῆς τῶν Σέρβων στὴν περιοχὴ τῆς Δυτικῆς Μακεδονίας, ἐπέστρεψε στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἐγκαταβίωσε στὸ Κάθισμα τοῦ Ἁγίου Σάββα, σὲ ὕψωμα πάνω ἀπὸ τὴν Μεγίστη Λαύρα. Περὶ τὸ 1335-6, προχειρίστηκε ἀπὸ τὸν Πρῶτο Ἰσαάκ καὶ τὴν Σύναξη, ἡγούμενος τῆς μονῆς Ἐσφιγμένου (1335-38).
 Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1337 ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔρχεται πάλι στὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου καὶ ἀρχίζει τὸν ἀγῶνα του κατὰ τῶν κακοδοξιῶν τοῦ ἐκ Καλαβρίας Βαρλαάμ. Τὸ 1340-41 ὑπὸ τὴν ἄμεση καθοδήγηση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου συντάχθηκε ὁ Ἁγιορειτικός Τόμος, τὸν ὁποῖον ὑπέγραψαν ὅλοι οἱ πρόκριτοι τῶν μονῶν τοῦ Ἄθω. Πρόκειται γιὰ μία κορυφαία στιγμὴ τῆς ἁγιορειτικῆς πνευματικότητας. Τὸ 1347, κατόπιν πολλῶν ἀγώνων ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν, ὁ ἅγιος Γρηγόριος, χειροτονημένος ἤδη Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, ἐπιστρέφει στὸν ἀγαπημένο του Ἄθωνα. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη βρισκόταν στὸ Ἅγιον Ὄρος ὁ σέρβος κράλης Στέφανος Δουσάν, ὁ ὁποῖος ἀνάγκασε τὸν Γρηγόριο νὰ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν τόπο, ἐπειδὴ ὁ δεύτερος δὲν ἐνέδωσε στὶς πιέσεις του νὰ ὑποστηρίξει τὰ σχέδιά του νὰ ἐγκαταστήσει Πρῶτο σερβικῆς καταγωγῆς. Ἀπὸ τότε, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δὲν ἐπέστρεψε ξανὰ στὸν Ἄθωνα. Ἐκοιμήθη ὡς μητροπολίτης Θεσσαλονίκης τὸ 1359, ἔχοντας δικαιωθεῖ γιὰ τοὺς πολλοὺς ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀγῶνες του. Στὴ διαμόρφωση τῶν θεολογικῶν θέσεων τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀσφαλῶς θὰ συνετέλεσε πολὺ ἡ προηγούμενη ἄσκησή του στὸν ἱερό Ἄθω, ὅπου βρισκόταν σὲ μεγάλη ἀκμή -τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἰδιαίτερα- ὁ ἡσυχαστικὸς τρόπος ζωῆς, γιὰ τὸν ὁποῖο ἄλλωστε ἐκεῖνος τόσο ἀγωνίστηκε.   Οἱ Σύνοδοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως τῶν ἐτῶν 1341, 1347 καὶ 1351 ἀνεκήρυξαν τὴ θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ὡς θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Τὸ ἔτος 1368 ὁ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς κατατάχθηκε στὸ ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὅταν ὁ νεαρός τότε ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς ἀποφάσισε νὰ μεταβεῖ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη γιὰ νὰ μονάσει στὸ Ἅγιον Ὄρος, πῆρε τοὺς δύο ἀδελφούς του καὶ μέσω Θράκης διέρχεται τὸ Παπίκιον ὄρος, ὅπου καὶ παρέμεινε λόγω τοῦ χειμῶνα. Ἐκεῖ ἐξέπληξε ὅλους τοὺς πατέρες μὲ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴ σοφία του. Τὴν ἐποχὴ ἐκείνη στὶς γύρω περιοχὲς ζοῦσαν πολλοὶ αἱρετικοὶ Μαρκιωνιστὲς ἤ Μασσαλιανοί, τοὺς ὁποίους ὁ Ἅγιος ἀντιμετώπισε μὲ τὴν ὑψηλὴ θεολογία του. Κατάφερε μάλιστα νὰ μεταστρέψει ἀπὸ τὴν πλάνη καὶ τὸν ἀρχηγό τους. Σὲ ἀντίδραση αὐτοῦ τοῦ γεγονότος οἱ αἱρετικοί θέλησαν νὰ τὸν δηλητηριάσουν, ἀλλὰ ὁ Ἅγιος μὲ θεϊκὴ ἐπέμβαση φυλάχθηκε σῶος καὶ συνέχισε ἔπειτα τὸ δρόμο του πρὸς τὸ Ἅγιον Ὄρος.

Ἀπόσπασμα ἀπό τή μελέτη τοῦ συγγραφέα:
«Ἁγιορειτικές ὁσιακές μορφές στή Θράκη τοῦ 14ου αἰ.», 
Πρακτικά τοῦ 4ου Διεθνοῦς Συμποσίου Θρακικῶν Σπουδῶν: Βυζαντινή Θράκη. Μαρτυρίες καί Κατάλοιπα (Κομοτηνή, 18-22 Ἀπριλίου 2007), στό: Byzantinsche Farschulngen 300 XXX (2011) σ. 277-326, πίνακες 801-807.

Εἰκόνα:
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Τοιχογραφία τοῦ 1820 στὴ Λιτὴ τοῦ Κυριακοῦ τῆς σκήτης Καυσοκαλυβίων. Ἔργο Μητροφάνους μοναχοῦ τοῦ ἐκ Βιζύης τῆς Θράκης.


Δευτέρα 21 Μαρτίου 2016

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΠΡΑΞΙΑ

                                Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

Ὀρθοδοξία και ὀρθοπραξία


   Σήμερα Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, μέ­σα ἀ­πό τή θε­ο­λο­γί­α καί τούς ἀ­γώ­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, σπου­δά­σα­με τήν ὀρ­θή πί­στη στό πρό­σω­πο τοῦ Χρι­στοῦ πού ἀ­να­ζη­τοῦ­με  [...]
Τό ἦθος τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι σταυροαναστάσιμο. Γιατί, Ὀρθοδοξία, ἀνάμεσα σέ ἄλλα σημαίνει θυσία, αὐταπάρνηση, αὐτοκένωση, συναλληλία, «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε», στεναγμός ἀνεκλάλητος, χαρμολύπη, αὐτομεμψία, ταπείνωση, διά Χριστόν μωρία, τοῦ κόσμου ἀποταγή, μετάνοια ἀγόγγυστη, συμμαρτυρία καί μαρτύριο Χριστοῦ.
  Σημαίνει ταπείνωση, μύηση στόν πόνο, συσταύρωση μέ τήν ὀδύνη τοῦ ἄλλου προσώπου, συνταύτιση νοερή καί πραγματική μέ τόν θλιβόμενο, τόν πενθοῦντα, τόν ὑστερούμενο, σκύψιμο πάνω ἀπό τίς πληγές, γονυκλισία καρδίας «ἐν τῷ ταμείῳ ἡμῶν».
  Ὀρθοδοξία σημαίνει νά μήν ζεῖς ἐσύ πλέον, ἀλλά νά ζεῖ «ἐν σοί Χριστός». Σημαίνει ἑκούσια στέρηση κάθε ἀνακούφισης, νά ἀνιχνεύεις τόν πόνο στήν χαρά, καί στήν χαρά νά μήν λησμονεῖς τήν θλίψη. Νά μήν βρίσκεις ἡσυχία γιά τήν δυσχέρεια καί τήν ἀδικία τοῦ κόσμου καί συνάμα νά παραμένεις χαρούμενα νηφάλιος ὅταν διώκεσαι, μαρτυρεῖς, συκοφαντεῖσαι καί βάλλεσαι πανταχόθεν ἀπό τήν ἀσφυκτική καί ἀλγεινή κακία τοῦ κόσμου ἤ νά ἀσθενεῖς καί τότε ἀκριβώς νά χαίρεσαι!  Αὐτό εἶναι τό σταυρώσιμο ἦθος τῆς ὀρθοδοξίας.
  Ἀπό τήν ἄλλη ὅμως πλευρά, ὑπάρχει καί τό ἀναστάσιμο ἦθος: μυστήριο, εὐχαριστία, δοξολογία, βάπτισμα, ἑορτή, ζωή, χαρά, πίστη καί ἐλπίδα. Ὑπάρχει ἀδιάλειπτη προσευχή, νήψη, ἄφεση, μίμηση ἁγίου, ἐλευθερία, πνευματική εὐχαρίστηση, ἀνακούφιση στά βάσανα, κοινωνία, ἀγάπη, ἁγιασμός, θαῦμα, φωτισμός, θέωση.
Ἡ Ὀρθοδοξία γιά τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὡς πίστη καί διδασκαλία, πρέπει νά μετουσιωθεῖ καί σέ ὀρθοπραξία στόν τρόπο τῆς  ζωῆς μας. Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἡ ζωή τους εἶναι βιωμένο Εὐαγγέλιο,  ἄς μᾶς ἐμπνεύσουν στόν ἀγῶνα μας αὐτό.


Ἀπόσπασμα ἀπό ὁμιλία τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγίου Ματθαίου τῶν Σιναϊτῶν, μετοχίου τῆς μονῆς Σινᾶ στό Ἡράκλειο τῆς Κρήτης, κατά τή θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας. 20 Μαρτίου 2016

Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2015

Η ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ



Στό Ἅγιον Ὄρος ὑπάρχουν ἀρκετοί ναοί πού τιμοῦνται στήν ἑορτή αὐτή. Ὁ γνωστότερος εἶναι τό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Σκέπης, πού βρίσκεται στή μονή Ἁγίου Παντελεήμονος. Ὁ ἐγκαινιασμός τοῦ παρεκκλησίου αὐτοῦ ἑορτάστηκε μέ λαμπρότητα στή μονή αὐτή, στίς 10 Ἰανουαρίου τοῦ 1853. Τήν ἐποχή ἐκείνη ἦταν ὁ πρῶτος μεγάλος ναός πού ἀφιερώθηκε στή θεομητορική αὐτή ἑορτή στό Ἅγιον Ὄρος. 
Μέχρι τότε ὑπῆρχαν τά παρεκκλήσια τῆς Ἁγίας Σκέπης στή μονή Χιλανδαρίου καί στή βατοπαιδινή Σκήτη Ἁγίου Ἀνδρέου στίς Καρυές καθώς καί ὁ κοιμητηριακός ναός στή ἁγιοπαυλίτικη σκήτη Ἁγίου Δημητρίου (Λακκοσκήτη), πού οἰκοδομήθηκε ἀπό τό Μολδαβό μοναχό Ἰάκωβο τό 1849.  

  Θά πρέπει ἐπίσης νά σημειωθεῖ ὅτι πρίν ἀπό τό προαναφερόμενο παρεκκλήσι τῆς Ἁγίας Σκέπης τῆς μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος, εἶχε ἀναγερθεῖ  ὁμώνυμο παρεκκλήσι στίς Καρυές, στό βατοπαιδινό κελλί τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα, τήν μετέπειτα Σκήτη Ἁγίου Ἄνδρέα, πού θεμελιώθηκε τό 1845 ἀπό τό ρώσο μέγα δούκα Κωνσταντίνο (1827-1892), δευτερότοκο γυιό τοῦ τσάρου Νικολάου Α΄.Τά ἐγκαίνια τοῦ μεγαλοπρεποῦς ναοῦ τῆς Ἁγίας Σκέπης, πού βρίσκεται στόν τελευταῖο ὄροφο τῆς βόρειας πτέρυγας τῆς μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος, ἐτέλεσε ὁ ἐφησυχάζων στό Ἅγιον Ὄρος, ἐπίσκοπος Σόφιας Μακάριος († 1861). Στό νέο αὐτό παρεκκλήσιο μετεκομίσθη ἀπό τό καθολικό τῆς μονῆς ἡ θαυματουργός εἰκόνα τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος, προσφορά τοῦ ἑλληνικῆς καταγωγῆς ἡγουμένου τῆς μονῆς. 

Ἔτσι ἐνῶ στό καθολικό τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος ἦταν τεθησαυρισμένα τά ἱερά λείψανα τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος, στό παρεκκλήσιο τῆς Ἁγίας Σκέπης, ὑπῆρχε ἡ θαυματουργός εἰκόνα του. 

Τό παρεκκλήσιο αὐτό λειτουργοῦσε καί ὡς καθολικό γιά τούς ρωσικῆς καταγωγῆς μοναχούς τῆς Μονῆς, ἡ δέ ἑορτή τῆς ἁγίας Σκέπης, ἐθεωρεῖτο ἡ Πανήγυρη τῆς ρωσικῆς ἀδελφότητας τῆς Μονῆς .

Στόν ὑπόλοιπο ἑλληνικό χῶρο, ἡ ἑορτασμός τῆς Θεοτόκου Ἁγίας Σκέπης μεταφέρθηκε ἀπό τό ἔτος 1952 και ἑξῆς ἀπό τήν 1η στίς 28 Ὀκτωβρίου, προκειμένου ἡ Ἐκκλησία νά τιμήσει τήν Θεοτόκο γιά τήν προστασία μέ τήν ὁποία περιέβαλε τόν ἑλληνικό στρατό στήν ὑπεράσπιση τῆς πατρίδας μας κατά τοῦ ἰταλικοῦ στρατοῦ εἰσβολῆς τό 1940. Μέχρι τό 1952 ψαλλόταν ἡ Ἀκολουθία τῆς ἡμέρας ἐνῶ ἀπέδιδαν τιμές στήν ἁγία μάρτυρα Εὐνίκη (28 Ὀκτωβρίου).



Τροπάρια ἀπό τήν «Ἀσματική Ἀκολουθία ἑορτάσιμο τῆς ἀστραπομόρφου Ἁγίας Σκέπης τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας» τοῦ μοναχοῦ Ἰακώβου Νεασκητιώτου (ἔτους 1856).

 Χαῖρε τό πιστῶν τό καύχημα, σύ γάρ μόνη πέλεις, πάντων τό προσφύγιον, καί Σκέπη ἡ κραταιά τῶν προστρεχόντων σοι⋅ διό τιμῶμεν τήν σήν, μεγαλουργίαν τῆς Σκέπης σου Ἄχραντε

Δεῦτε νῦν φιλέορτοι, δεῦτε πιστῶν πάντων σύλλογος, δεῦτε ἄσμασι μέλψωμεν, δεῦτε ἐπαινέσωμεν Μητρόθεον κόρην, διάσωσμα πάντων, σκέπην καί τεῖχος καί φρουρόν, ἡμῶν ὑπάρχουσαν καί προσφύγιον, καί πόθῳ μελωδήσωμεν, αὐτήν τήν πάντων βασίλισσαν, καί σύν φόβῳ βοήσωμεν, χαῖρε θαῦμα παγκόσμιον.

   Νῦν σε μακαρίζομεν, καί εὐλαβῶς προσκυνοῦμεν σε, μετά φόβου καί πίστεως, πιστῶς μεγαλύνοντες, τήν θείαν σου σκέπην, πανύμνητε κόρη, θεοκυῆτορ Μαριάμ, ὅτι παρέχει θεία δωρήματα τοῖς πόθῳ ἀνυμνοῦσι σε, καί τῇ σῇ σκέπη προστρέχουσι, καί δεινῶν ἀπολύτρωσιν, χορηγεῖς παναμώμητε.

 Μαφόριον σκέπης σου, τό περισκέπον πιστῶν πληθύν, τῆς Μητρός τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, πιστῶς οἱ φιλέορτες, τιμήσωμεν πόθῳ, γεραίροντες ὕμνοις, μετ᾿ εὐλαβείας προσεχῶς, τιμῶντες σήμερον τήν ἀνάμνησιν, σκέπῃ περισκεπόμενοι, ἀπό τῶν περιστάσεων, καί φυλάττουσαν ἅπαντας, τούς αὐτήν μεγαλύνοντας.

             Δόξα καί νῦν, ἦχ. πλ. δ’.
  Τίς μή θαυμάσει, τίς μή δοξάσει, τά πολλά σου θαυμάσια, θεόνυμφε δέσποινα, ἅ καθεκάστην τελεῖς τοῖς τῇ σκέπῃ σου προστρέχουσι μετά πίστεως, περιφρουροῦσα καί σκέπουσα, πιστῶν ἅπαν τό πλήρωμα, καί τά αἰτήματα παρέχουσα, τοῖς ἐκ πόθου αἰτοῦσι τήν σήν ἀντίληψιν. Ὅθεν εὐχαρίστως σέ γεραίροντες, τήν ἀνωτέραν τῶν χερουβίμ, καί σεραφίμ ἐνδοξοτέραν ὑπάρχουσαν, καί δεόμεθα βράβευσον, τήν σήν ἐξ ὕψους βοήθειαν, ὡς πάντα ἰσχύουσα, καί σῶσον τάς ψυχάς ἡμῶν.



Τά στοιχεῖα προέρχονται ἀπό τή μελέτη τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου

«Ὁ μοναχός Ἰάκωβος Νεασκητιώτης καί τό ἔργο του (+1869). Ὑμναγιολογικά γιά τή Θεοτόκο καί τούς Ἁγιορεῖτες ὁσιομάρτυρες. Συμβολή στή μελέτη τοῦ ἁγιορειτικοῦ μοναχισμοῦ κατά τόν 19ο αἰώνα», διδακτορική διατριβή, ἔκδ. Ἱ. Μ. Ἁγίου Παύλου, Ἅγιον Ὄρος 2014

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2015

ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΟΥ ΤΟΥ ΚΡΗΤΟΣ

Ἡ πρώτη εἰκόνα τῆς Θεοτόκου Πορταΐτισσας ἱστορήθηκε τό 1906 καί φυλάσσεται στην ἱερά μονή Ἁγίας Τριάδος τῆς Αἴγινας πού ἵδρυσε ὁ ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως.






Ἡ δεύτερη εἰκόνα τῆς Θεοτόκου Γλυκοφιλούσας, τῆς ἴδιας ἐποχῆς, βρίσκεται σἐ προσκυνητάρι στόν μητροπολιτικό ναό τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ τῆς Θεσσαλονίκης,






Οἱ εἰκόνες αὐτές εἶναι ἔργα τοῦ ἐργαστηρίου τῆς καλύβης Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Τό ἐργαστήριο ἵδρυσε ὁ ἱερομόναχος Πανάρετος Πολυκάρπου ἐκ Κρήτης (†1943). Αὐτός εἶχε ὑποτακτικούς τό Νικόδημο μοναχό ἐκ Χανίων καί τόν ἱεροδιάκονο Πανάρετο τό νεώτερο ἐκ Λέσβου (†1950), τό μοναχό Χρυσόστομο ἀπό τά Χανιά καί τό μοναχό Ἰωσήφ ἐκ Συκολόγου Βιάννου Κρήτης (†1940). Ὅλοι τους, πλήν τοῦ Χρυσοστόμου ἁγιογραφοῦσαν, ὑπογράφοντας «Νικοδημαῖοι», μετά τήν κοίμηση τοῦ ἱερομονάχου Παναρέτου.
  Ὁ ἱερομόναχος Πανάρετος ἦλθε στά Καυσοκαλύβια τήν πρώτη δεκαετία τοῦ 20οῦ αἰώνα προερχόμενος ἀπό τό ἡσυχαστήριο τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς τῶν Κατουνακίων, ὅπου ζοῦσε ὡς ὑποτακτικός τοῦ ἔγκλειστου γέροντα Πολυκάρπου, πού προερχόταν ἀπό τή Λαύρα τοῦ Ἁγ. Σάββα τῶν Ἱεροσολύμων. Κοινοβίασε στήν καλύβη τῆς Μεταμορφώσεως τῶν Καυσοκαλυβίων. Διατηροῦσε στενές πνευματικές σχέσεις μέ τόν ἅγ. Νεκτάριο Πενταπόλεως, τοῦ ὁποίου ἐξέδωσε καί προλόγισε τό ἔργο τοῦ Μελέτη στορική περί ατιν τν σχίσματος (Ἀθῆναι 1911). Ὁ ἴδιος συνέθεσε καί ἐξέδωσε τό ἔργο ρθόδοξος Λυρική Πανοπλία (Ἀθῆναι 1927). Διακόνησε ὡς οἰκονόμος στό μετόχι τῆς Ἀναλήψεως τῆς μονῆς Σίμωνος Πέτρας στόν Βύρωνα τῶν Ἀθηνῶν, ἐνῶ ἔζησε καί στή μονή Μεταμορφώσεως τῶν Μολάων Λακωνίας, τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ ἴδιος καί ἀργότερα, τό 1928, στή μονή Ζωοδόχου Πηγῆς Ἁγιᾶς ἤ Ἁγίας Ἄνδρου, ὅπου καί ἐκοιμήθη τό 1943. 
Ὅταν ἀναχώρησε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος, διατήρησε τήν πνευματική ἐπικοινωνία μέ τή συνοδεία του, πού παρέμεινε στήν καλύβη τῆς Μεταμορφώσεως στά Καυσοκαλύβια. Σέ ἐπιστολή του τοῦ ἔτους 1933 πρός τόν διάδοχό του στή γεροντία τῆς Καλύβης μοναχό Νικόδημο, ὁ ἀρχιμανδρίτης Πανάρετος, συμβούλευε τούς πατέρες τῆς συνοδείας, μεταξύ ἄλλων, σχετικά μέ τήν ἐξάσκηση τῆς ἁγιογραφικῆς τους τέχνης: «... Προσέχετε δέ καί τήν ἐργασίαν σας νά μήν ἀμελῆτε... σᾶς συμβουλεύω, ἐντός τοῦ Ἁγίου Ὄρους νά ἐργάζεσθε, ἔστω καί μέ ὁλίγον κέρδος. Θά κερδίσετε τήν εἰρήνην καί τήν ἡσυχίαν σας. Εἶναι ὀλίγον κέρδος αὐτό; Εἰς τήν πτωχείαν ἀναπαύεται ἤ ἀποκαλύπτεται ὁ Χριστός διότι ἐνανθρωπήσας, ταύτην ἐνεδύσατο ἑκουσίως ὁ πανάγαθος καί φιλάνθρωπος Κύριος». Ἐκτός ἀπό τά παραπάνω δύο ἔργα τοῦ ἱερομονάχου Παναρέτου ἀναφέρουμε δύο εἰκόνες τοῦ ἁγίου Γεωργίου ἔφιππου, πού βρίσκονται στήν γενέτειρά του Κρήτη, ἡ μία, ἔργο τοῦ ἔτους 1909, διά χειρός «Παναρέτου μοναχοῦ τοῦ Κρητός» στό καθολικό τῆς μονῆς Ἁγ. Γεωργίου Γοργολαΐνη, καί ἡ δεύτερη στό καθολικό τῆς μονῆς Ἁγ. Γεωργίου Ἐπανωσήφη.

Περισσότερα στοιχεῖα γιά τό εἰκονογραφικό ἐργαστήριο τοῦ ἱερομονάχου Παναρέτου στή μελέτη τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου:
«Τά εἰκονογραφικά ἐργαστήρια τῆς Σκήτης Καυσοκαλυβίων (19ος-20 ός αἰ.)"
 Πρακτικά Β’ Ἐπιστημονικοῦ Συμποσίου Νεοελληνικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Τέχνης (Βυζαντινό καί Χριστιανικό Μουσεῖο, 26-27 Νοεμβρίου 2010), Ἀθήνα 2012, σ. 411-435.

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2015

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2015

Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΪΣΙΟΣ ΩΣ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

Τό παρόν ἄρθρο τοῦ μοναχοῦ Παταπίου Καυσοκαλυβίτου δημοσιεύθηκε 
στήν ἐφημερίδα Ὀρθόδοξη Ἀλήθεια, στίς 14 Ὀκτωβρίου 2015


Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2015

ΛΟΓΟΣ ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΟΣ ΣΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ

Πατάπιος μοναχός Καυσοκαλυβίτης

Πολλή εὐφροσύνη καί ἄρρητη ἀγαλλίαση ἀπολαμβάνουμε, ἀγαπητοί μου ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ, πού ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἑορτάζει σήμερα. Τη μνήμη, ὄχι μόνο αὐτοῦ πού στάθηκε ἕνας ἀπό τούς Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλους τοῦ Κυρίου, καί κυρίως ἕνας ἀπό τούς τέσσερεις ἱερούς Εὐαγγελιστές Του, ἀλλά καί τοῦ προστάτου τῶν ἰατρῶν ἀλλά καί τῶν ζωγράφων τῶν ἱερῶν εἰκόνων τοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Διαβάζοντας κανείς τόν Βίο τοῦ ἁγίου Λουκᾶ, μεγάλη πνευματική ὠφέλεια μέλλει νά καρπωθεῖ. Διότι κατανυγομένη ἡ καρδία του ἀπό τήν ἀνάγνωσίν του, παρακινεῖται καί ἐγείρεται στή μίμησι τῆς ζωῆς του καί στήν κατά δύναμιν κατόρθωση τῶν θεομίμητων ἀρετῶν τοῦ Ἁγίου.
Ἐπειδή αὐτός ὁ πάνσοφος καί τρισμακάριος Λουκᾶς, ἀφοῦ καταφρόνισε ὅλα τά ἐπίγεια καί τερπνά τοῦ παρόντος βίου, καί αὐτήν ἀκόμη τήν ζωή του, ὁλοψύχως καί μέσα ἀπό τήν καρδιά του ἀγάπησε μόνο τόν γλυκύτατο Ἰησοῦ Χριστόν καί ἐπόθησε τά οὐράνια καί αἰώνια ἀγαθά. Γι' αὐτό καί ἀξιώθηκε ἀπό τόν ἐπουράνιο Βασιλέα Χριστό καί Θεό τῶν ὅλων, τήν αἰώνια καί ἀτελεύτητη ζωή καί τήν ἀνέκφραστη τρυφή τοῦ Παραδείσου...



(ι..) Ἄς ρίψουμε ὅμως ἕνα σύντομο βλέμμα καί σέ μία ἄλλη πτυχή τῆς ἁγιαστικῆς ζωῆς, τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου. Ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναφέρει ὅτι ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς ὑπῆρξε ὁ πρῶτος
ἁγιογράφος καί ὅτι ἦταν αὐτός ὁ ὁποῖος πρῶτος φιλοτέχνησε εἰκόνα τῆς Κυρίας Θεοτόκου, ἐνῶ ἀκόμη ἐκείνη ἦταν ἐν ζωῇ. Ὁ ἴδιος ἄλλωστε στό ἱερό του Εὐαγγέλιο, μᾶς διέσωσε πλείστας ὅσες σημαντικές καί 
πλούσιες πληροφορίες γιά τή Μητέρα τοῦ Θεοῦ, ζωγραφίζοντας κάτα κάποιο τρόπο καί διά τοῦ λόγου του τήν μορφή τοῦ προσώπου τῆς Θεοτόκου πού στάθηκε ἡ ἀφορμή τῆς σωτηρίας μας.
Ἡ Παναγία λοιπόν, δέχθηκε μέ χαρά τήν εἰκόνα πού τῆς ζωγράφισε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς καί εἶπε: « Ἡ χάρις τοῦ παρ' ἐμοῦ τεχθέντος εἴη μετ' αὐτῆς».  Ὁ ἅγιος Λουκᾶς στη συνέχεια ἱστόρησε καί ἄλλες εἰκόνες τῆς Παναγίας, οἱ περισσότερες ἀπό τίς ὁποῖες βρίσκονται στήν εὐλογημένη πατρίδα μας. Καί ἀπό τότε, ὅλες οἱ εἰκόνες τοῦ Κυρίου, τῆς Θεοτόκου καί τῶν Ἁγίων ἀκολουθοῦν τήν παράδοση τήν ὁποίαν ξεκίνησε ὁ πρῶτος ἀνάμεσα στούς ἁγιογράφους, ὁ ἀπόστολος Λουκᾶς.
Ἄλλωστε, τήν ψυχή κάθε δοκιμαζομένου Χριστιανοῦ, πού παρηγορεῖται ψάλλοντας τόν Παρακλητικό Κανόνα στή Θεοτόκο, ἀναπαύει τό γνωστό ἐκεῖνο τροπάριο πού ἀκούει, καθώς μέ εὐλάβεια προσκυνᾶ τήν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου πού ὑπάρχει σε κάθε ὀρθόδοξο ναό: «Ἄλαλα τά χείλη τῶν ἀσεβῶν, τῶν μή προσκυνούντων τήν εἰκόνα σου τήν σεπτήν, τήν ἱστορηθεῖσα ὑπό τοῦ Ἀποστόλου, Λουκᾶ ἱερωτάτου τήν Ὁδηγήτριαν»...


Ἀπόσπασμα ὁμιλίας τοῦ συγγραφέα στόν ἱερό ναό Ἁγίας Παρασκευῆς Βέροιας. Κυριακή 18 Ὀκτωβρίου 2015